Griet.

Griet.

 

In 2003 kwam de film: “Girl with a pearl earring” uit. Ik heb die film nooit in de bioscoop gezien, maar via via hoorde ik dat het om iets bijzonders ging. En als de naam Johannes Vermeer valt ben ik sowieso getriggert. Iedereen loopt altijd zo weg met Rembrandt en terecht! Maar zonder hem tekort te doen; Vermeer sprak altijd al meer tot mijn verbeelding. Waarom? Ik zou het eigenlijk niet precies weten en dat is prima. Ik hou het op iets magisch, iets onbenoembaars. 

Magie valt sowieso te prefereren boven analyse, vind ik. Het moet zo rond 2008/ 2009 geweest zijn dat de film voor het eerst op TV kwam en vanaf dat moment heb ik hem denk ik 4 of 5 keer gezien. Het verteld het ontstaan van het schilderij: “het meisje met de parel”. Voor wie het wil zien, het bevind zich in de collectie van het Mauritshuis. Het verhaal is volledig fictief. Over de achtergrond van het schilderij is n.l. niets bekend, laat staan dat we weten wie er model voor heeft gestaan. Dat is helemaal niet erg, want het beeld spreekt voor zich. Ik heb me met betrekking tot beroemde schilderijen wel vaker afgevraagd of het zinvol is om het verhaal achter elk schilderij te kennen? Is het mysterie niet veel aantrekkelijker en spannender dan de feiten. En dat is meteen het leuke van deze film; ze hoeft zich dus niet aan de feiten te houden want die zijn er niet. Voor schrijvers is dat heerlijk, want die hebben alle ruimte om er lekker op los te fantaseren. Gelukkig houden ze het in dit geval simpel en schiet het niet alle kanten op. De verlegen, zelfs enigszins schuchtere Griet komt als hulpje in de huishouding bij Vermeer. De rol wordt gespeeld door Scarlett Johansson en laten we eerlijk zijn, heel veel mooier vind je ze denk ik niet. Toch kijk je vanaf het eerste moment dat ze in beeld komt naar Griet en niet naar Scarlett Johansson. Zonder nou al te diep op het verhaal in te gaan, zien we dat er een steeds hechtere band tussen Vermeer en Griet ontstaat. Sleutelscène id. is: dat Griet een stoel uit een compositieopstelling haalt en Vermeer inziet dat de compositie er beter van wordt en dus haar suggestie overneemt in het schilderij. Binnen het huishouden van de schilder leidt dat al snel tot jaloezie en steeds grotere spanningen. Met name bij de vrouw van de schilder en de schoonmoeder (beide onwaarschijnlijk tenenkrommende types!) De bom barst als Griet tot ergernis van iedereen, het model voor het schilderij wordt. De film zit vol mooie momenten, maar waar ik vooral van onder de indruk ben, is hoe het er visueel uitziet. Je waant je, voor zover dat mogelijk is in de 17e eeuw. 

Als je de schilderijen van Vermeer een beetje kent, heb je met name in de interieurs het gevoel dat je echt in de wereld van de schilder bent beland. Kleine details, die pas opvallen als je de film een aantal keren hebt gezien, kun je terug vinden in z’n schilderijen. En dan is er natuurlijk het licht; dat fantastische licht van Vermeer. In de film is daar bijzonder veel aandacht aan besteed en met succes. Geen warm licht zoals ik onlangs in een trailer over de verfilming van het leven van Renoir zag, waarbij werkelijk alles een geel/oranje zweem heeft gekregen. Nee, een prachtig koel Hollands licht dat maakt dat alles er zo eh….. Hollands uit ziet. De manier waarop Griet soms door het licht gevangen wordt, is ronduit adembenemend. ik werd op slag knetter verliefd op haar. 

Over de magie van het licht gesproken! Uiteindelijk greep het me zo, dat ik besloot om haar een keer te schilderen. Dat is natuurlijk best tricky, want kun je daar mee weg komen, of ga je er gigantisch mee op je bek? Het kan alleen met behulp van zogenaamde movie stills en hoe je het ook wendt of keert, het blijft toch gewoon een plaatje naschilderen. Maar dat kon me eigenlijk niet zo gek veel schelen wat men ervan zou vinden. Ik nam mij voor om de gelijkenis met Scarlett Johansson te laten varen; da’s namelijk ook geen doen. ‘k Zag al enkele probeersels op het internet voorbij komen en daar werd ik niet vrolijk van. Nee het moest vooral om de sfeer en de uitstraling van Griet gaan. Hoe ze op mij overkomt: n.l. als een gewoon meisje met voor haar afkomst een ongewone belangstelling en gevoel voor de schilderkunst. En natuurlijk een schilder die dat herkend en daar ongelooflijk door wordt geïnspireerd. Waar Vermeer voor z’n schilderij Griet prachtig aankleed met o.a. een blauwe tulband en waar ze in de film zelfs een gaatje in haar oor moest laten prikken om de oorbel met de parel te kunnen dragen, kies ik voor de huis tuin en keuken kledij die Griet draagt als ze aan het werk is. Vooral dat witte hoofdkapje heeft iets fascinerends. Tegen die wit gestuukte muren wordt het een studie in witten, zoals dat b.v. ook in “Het melkmeisje” te zien is. Verder heb ik er niet zoveel bedoelingen mee en al helemaal niet om me op wat voor manier dan ook te meten met Vermeer. Dat zou pas echt getuigen van ongekende ijdeltuiterij.

Het afgebeelde schilderij heeft als titel: the gift. Als je de film hebt gezien weet je waarom. Zo niet, ga dan kijken, het is de moeite waard. Dit schilderij en nog twee andere werken met Griet als onderwerp zijn te zien op m’n tentoonstelling bij galerie Wildevuur; ook de moeite waard.

5 september 2015