Jan Wolkers: De Tarzan van de Schapen

 Jan Wolkers: De Tarzan van de Schapen.

Iedereen die mij een beetje kent weet dat ik binnen m’n portretten het liefst vrouwen schilder. De verklaring hiervoor is vrij simpel, n.l. dat ik liever naar vrouwen kijk dan naar mannen. Ook in de omgang heb ik liever met vrouwen van doen. Dat hele mannen onder elkaar gedoe is om verscheidene redenen gewoon niet aan mij besteed. Maar zoals bij elke regel zijn er ook uitzonderingen en da’s hier natuurlijk ook het geval.

Ik heb mijn beide zoons wel geschilderd; zij het sporadisch, maar toch. Verder schiet me eigenlijk niet meteen een ander voorbeeld te binnen, of het moet al Lucky Luke, Kuifje of de mannen van The Thunderbirds zijn, maar dat lijken zo langzamerhand eerder personages uit een vorig leven. En dan zijn er natuurlijk m’n zelfportretten, maar die doen niet echt mee in dit verhaal, want daar steekt iets geheel anders achter.

Op die zelfportretten na is de schrijver Jan Wolkers wel iemand uit het recente verleden die me te binnen schiet als het om mannelijke modellen gaat. De veronderstelling dat ik het werk van de man bewonder en hem dus om die reden portretteer gaat gelijk al niet op, want het grappige is dat ik helemaal geen lezer ben. Dus ook de boeken van Jan Wolkers heb ik op een paar na nooit gelezen. ‘k Heb me ooit door een docent Nederlands op de HAVO laten vertellen dat wanneer je er één gelezen hebt, je ze allemaal hebt gelezen, waarmee hij natuurlijk doelde op de hoeveelheid seks die erin staat. Ik vond dat toen als puber nogal kort door de bocht, want dat zou impliceren dat als je één keer seks hebt gehad, je het daarna voor gezien kunt houden omdat het elke keer hetzelfde is. Volstrekte kul natuurlijk, want als iets lekker is wil je er juist meer van lijkt me. Toch wilde ik voor m’n eindexamen graag Turks Fruit op m’n boekenlijst zetten. Hij verbood het me nog net niet, maar was er niet blij mee. En hoewel de man getrouwd was, maar volgens mij geen kinderen had, concludeerde ik als vanzelfsprekend dat hij geen liefhebber was van seks; niet in geschreven woord, maar waarschijnlijk ook niet in bed, laat staan ergens anders. Als je dan bedenkt dat Turks Fruit het enige boek was op m’n lijst dat ik daadwerkelijk gelezen had; de andere boeken moesten het doen met een uittreksel, kreeg ik er van de schijterd op de mondelinge overhoring geen enkele vraag over. ’t Was overigens best een aardige man, die niet van zins was om me op m’n zwakheden te laten zakken, want het zou een koud kunstje zijn geweest om mijn kennis omtrent die andere boeken onderuit te halen.

Nee, mijn zwak voor Wolkers komt vooral door zijn TV optredens. Was hij vroeger nogal recalcitrant en sloeg verbaal vaak wild om zich heen, later werd dat een stuk minder. Vermakelijke TV was het vrijwel altijd. In een interview uit 1982 waarin hij de Constantijn Huygensprijs weigert is ie hevig verontwaardigd omdat ie pas na 20 jaar, waarin hij naar eigen zeggen het ene meesterwerk na het andere had geschreven, die prijs toegekend kreeg. Ik heb vaak op YouTube naar bijzondere filmfragmenten van hem gekeken. Opvallend is dat naarmate hij ouder wordt de scherpe kantjes er wel een beetje vanaf gaan en er een geheel andere Jan naar voren komt; milder, warmer, lief, maar nog steeds gedreven en met een brede belangstelling voor van alles en nog wat. Je kon Jan ongeacht het onderwerp altijd laten aanschuiven bij “De Wereld Draait Door” of een andere talkshow; je had geheid een leuke uitzending.

Weergaloos mooi en vertederend waren de korte filmpjes die hij voor de VPRO maakte over z’n achtertuin. Hoe hij z’n liefde voor de natuur laat zien aan de hand van twee egeltjes, waar hij eindeloos mee om zit te pielen en waarvan er één op het laatst in z’n vinger bijt. Jan kan er alleen maar om lachen en heeft vooral begrip voor het beestje. Ook dat fantastische verhaaltje over het spuugbeestje behoort tot de hoogtepunten; iconische TV wat mij betreft.

En dan is ie ook nog eens gezegend met een fraaie kop. Niet bepaald knap, maar wel een hoofd waar het karakter vanaf spat; type ruwe bolster blanke pit. Z’n vrouw Karina viel als een blok voor deze rauwdouwer en dat zullen er wel meer zijn geweest denk ik. Voor een programma als: “Sterren op het doek” zou het een ideaal model zijn geweest. Hoewel ik mij wel afvraag of hij er ooit voor te porren zou zijn geweest. Maar ‘k zie hem er ook wel weer voor aan; we zullen het echter nooit weten.

Lang geleden toen ik met Harma voor het eerst op Texel was wilde ik ook persé het huis van de familie Wolkers opzoeken. Een klein speurtochtje werd het, omdat het nogal verscholen lag in het groen, want snoeien daar doet Jan niet aan. Elk plantje en ieder levend wezen heeft in zijn ogen recht van bestaan. ‘k Moet opeens denken aan de tijd dat ie een volkstuintje in Amsterdam had; waar te midden van al die netjes aangeharkte perceeltjes opeens een meters hoge groene kubus verrees. Wat een geweldig gezicht moet dat geweest zijn! Toen we vorig jaar weer eens op het eiland waren bleek dat Jan nog lang niet vergeten was. De plaatselijke boekhandel in Den Burg had werkelijk alles van hem in de kast staan en in de etalage was een aparte ruimte voor z’n werk ingeruimd. ‘k Heb toen nog het boekje: “De Tarzan van de Schapen” door Jan’s biograaf Onno Blom gekocht en ook gelezen! Kortom; er zijn genoeg redenen te bedenken om mijn fascinatie voor de man om te zetten in een portretje.

Voor alle duidelijkheid; ik heb de man nooit in levende lijve ontmoet. Ook toen we op Texel waren, echt niet overwogen om even aan te bellen of zoiets. ‘k Denk dat er dan een kant van hem naar voren was gekomen die ik liever niet zie. Dus heb ik me voor de portretjes bedient van fotomateriaal afkomstig van het internet.

In de beide tekeningen is duidelijk de bevlogen blik van de weerbarstige Wolkers te herkennen. Ze zijn weliswaar ergens blijven steken in het moment, maar wat geeft het. ‘k Vind dat ook één van de mooie kwaliteiten van tekenen; dat je ermee kunt stoppen wanneer je wilt, want als het goed is staat er altijd iets van een essentie op. Studies zijn het en niet bedoeld om te worden geëxposeerd, of iets dergelijks; gewoon voor m’n eigen plezier gemaakt. In het schilderijtje heb ik geprobeerd de zachtaardige en breekbare Jan op leeftijd te laten zien en ik geloof dat dat ook wel gelukt is.

18 juli 2021



 



Reacties

Populaire posts van deze blog

Sterren op het doek

“El membrillo del sol”, oftewel: Een kweeperenboompje in de zon.

Final Portrait